ဆန္ဖရန္စစၥကို (၂)

ဆန္ဖရန္စစၥကို (၂)

ဆန္ဖရန္စစၥကို၏ စည္ကားမႈက မယံုႏိုင္စရာ။ ေရႊတူးၿပီး ခ်မ္းသာဖို႔စိတ္ကူးယဥ္အိပ္မက္ကိုယ္စီႏွင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအႏွံ့မွ ေရာက္လာၾကသူအေပါင္းေၾကာင့္ ရြာသိမ္ေလးဘဝမွ ၿမိဳ႕အျဖစ္႐ုပ္ခ်ည္းေျပာင္းခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ၿမိဳ႕ကြက္ေတြအျမန္ေဖၚ၊ အျမန္ေရာင္း၊ ေရ၊မီး၊ မိလႅာ၊ ဘာမွျပည့္စံုေအာင္ မရွိခဲ့။ ခါေတာ္မွီကန္ထ႐ိုက္ေတြေဆာက္ေပးေသာ အရည္အေသြးမမွီ အထပ္ျမင့္တိုက္ေတြ အစီအရီေပၚလာသည္။ စီစစ္ႏိုင္မႈအားနည္းေတာ့ ျဖစ္သလိုေဆာက္ၾကသည့္ အရည္အေသြးနိမ့္အိမ္ေတြအမ်ားႀကီး။ လမ္းေတြကက်ဥ္း၊ ျမင္းလွည္းပင္ ဝင္ရထြက္ရခက္သည္အထိ။

ဒါေတြက အေရးမႀကီးလွ။ ၿမိဳ႕ေတာ္ဘဝေျပာင္းေတာ့ အနယ္နယ္ကလူေတြစံုသည္။ ေရႊတြင္းတူးသူေတြက ေရႊစေတြသယ္လာ၊ ေရာင္းခ်ၿပီးေငြရႊင္ေတာ့ သံုးျဖံဳးၾကသည္။ နယ္စံုက ဒုစ႐ိုက္သမားေတြေရာက္လာသည္။ တည္းခိုခန္းေတြအစီအရီေပၚလာသည္။ အေပ်ာ္မယ္ေတြ၊ ဇိမ္ခန္းေတြ၊ အရက္ဘားေတြ၊ အနွိပ္ခန္းေတြ၊ ေလာင္းကစားဝိုင္းေတြ လက္ညွိဳးထိုးမလြဲျဖစ္လာသည္။ လပ္စ္ေဗးဂတ္(Las Vegas) မရွိေသးခင္က ဆန္ဖရန္စစၥကိုသည္ ထိုၿမိဳ႕အလား စည္ကားခဲ့၏။ ေငြကိုသာေရလိုသံုးရင္ တျပည္လံုးမွာ လုပ္သမွ်တင့္တယ္ေပါ့။ ေရႊတူးသမားေတြအမ်ားစုကေတာ့ အေပ်ာ္အပါးေပါတဲ့ၿမိဳ႕မွာ ရလိုက္ သံုးလိုက္ ကုန္လိုက္ႏွင့္ပင္ လံုးပါးပါးၾကသည္ဟု ဆိုသည္။ စုမိေဆာင္းမိသူ အနည္းငယ္မွ်သာ။

ခ်မ္းသာဖို႔အာမခံခ်က္က အေတာ္ႀကီးေတာ့ အနယ္နယ္က ဆိုက္ေရာက္လာသည့္ ေလွသေဘာၤမွ သေဘာၤသားမ်ားလည္း ေရေပ်ာ္ဘဝကိုစြန္႔ခြာကာ ေရႊမိုင္းရွိရာဆီခရီးႏွင္ၾကသည္။ သေဘာၤသားမရွိေတာ့၍ ဆိပ္ကမ္းမွာေသာင္တင္ၿပီးက်န္ခဲ့သည့္သေဘာၤအစင္းေရ ငါးရာခန္႔အထိရွိခဲ့၏။ ထိုသေဘာၤမ်ားသည္လည္း ပင္လယ္ေကြ႕တဝိုက္ေက်ာက္ခ်ထားရင္း၊ စတိုခန္း၊ တည္းခိုခန္းစသည္ျဖင့္ ဘဝေျပာင္းၾကရသည္။

ေရႊဝယ္သူ၊ေရႊေရာင္းသူ၊ ေငြပို႔လိုသူေတြ စည္ကားလွေတာ့ ဘဏ္လုပ္ငန္းေတြ အေတာ္အဆင္ေျပၾကသည္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ နာမည္ေက်ာ္ဘဏ္ႀကီးမ်ားျဖစ္သည့္ Well Fargo, Bank of America စသည္တို႔သည္ ဆန္ဖရန္စစၥကိုမွာ စတင္တည္ေထာင္ၾကီးပြားခဲ့ျခင္းျဖစ္၏။ ၁၈၇၀မွ ၁၉၀ဝျပည့္ႏွစ္မ်ားအထိ ဆန္ဖရန္စစၥကိုသည္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အေနာက္ဖက္ကမ္းတြင္ အႀကီးဆံုးၿမိဳ႕ ျဖစ္ခဲ့သည္။ ကယ္လီဖိုးနီးယားျပည္နယ္ လူဦးေရစုစုေပါင္း၏ ေလးပံုတစ္ပုံေလာက္မွာ ဆန္ဖရန္စစၥကိုတြင္ ေနခဲ့ပါ၏။

သည္လိုၿမိဳ႕ႀကီးျဖစ္လာသည္က ေရႊတူးလုပ္ငန္းတစ္ခုတည္းေၾကာင့္မဟုတ္။ ၁၈၆၉တြင္ ပစိဖိတ္မီးရထားလမ္းက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အေရွ႕ဖက္မွ အေနာက္ဖက္ကမ္းအထိ ေရာက္ရွိလာေသာေၾကာင့္လည္းပါသည္။ ဆန္ဖရန္စစၥကိုသည္ ကုန္သြယ္ေရေၾကာင္းမွဝင္လာေသာပစၥည္းမ်ားကို ျဖန္႔ခ်ီရာ ကုန္သြယ္ၿမိဳ႕လည္း ျဖစ္လာခဲ့၏။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ားကလည္း စက္ရံုမ်ားတည္ေထာင္ရာ ကမ႓ာေက်ာ္ ဂ်င္းေဘာင္းဘီတံဆိပ္ျဖစ္ေသာ လီဗိုက္( Levi Strauss), ေခ်ာ့ကလက္ကုမၸဏီႀကီးမ်ားျဖစ္သည့္ Ghirardelli, Domingo တို႔ ေပၚေပါက္လာသည္။

ပစိဖိတ္မီးရထားလမ္းေဖါက္သည့္အခ်ိန္မွာ အလုပ္သမားရွားပါးသျဖင့္ တ႐ုတ္ျပည္ကြမ္တုန္၊ ရွန္ဟိုင္းစသည့္ၿမိဳ႕မ်ားသို႔သြားကာ အခ်ိန္ပိုင္းလုပ္သားမ်ားအား စုေဆာင္းခဲ့ရာမွ တ႐ုတ္အလုပ္သမားမ်ားေသာင္းခ်ီၿပီးေရာက္လာၾကသည္။ ထိုသူေတြမွာလည္း မီးရထားလမ္းေဖါက္လုပ္ေရးၿပီးဆံုးေသာအခါ ေရႊတြင္းအလုပ္သမားေတြ ျဖစ္လာၾကသည္။ ဆန္ဖရန္မွာစတင္ အေျခခ်ၾကသည္။ ဤသို႔ႏွင့္ ဆန္ဖရန္စစၥကိုၿမိဳ႕လယ္တြင္ တ႐ုတ္တန္း(China Town) ကို ၁၈၇၀တြင္ စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ၾက၏။ ၿမိဳ႕၏(၈%) သည္ တ႐ုတ္လူမ်ိဳးမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ( ယခုေတာ့ ၂၀%အထိ တိုးပြားေနပါၿပီ။)

ေတာင္ကုန္းေတြမ်ားေသာၿမိဳ႕မို႔ ျမင္းလွည္းမ်ားသြားလာေရးတြင္ အခက္အခဲရွိ၏။ အလြန္မတ္ေစာက္ေသာေတာင္ကုန္းမ်ားဆိုလွ်င္ ျမင္းလွည္းေတြ လန္က်သည္အထိျဖစ္ၾကရ၏။ သည္အခက္အခဲကိုေက်ာ္လႊားဖို႔ ၾကံဆၾကရင္း ၁၈၇၃တြင္ ႀကိဳးႏွင့္ဆြဲေသာ ေကဘယ္လ္ကား( Cable car) မ်ားစတင္ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။

ၿမိဳ႕လူထု၏ေတာင္းဆိုမႈေၾကာင့္ ေက်ာင္းမ်ား၊လမ္းမ်ား၊ အေျခခံအေဆာက္အအံုမ်ား ေဆာက္လုပ္တို႔ခ်ဲ႕ခဲ့၏။ အမ်ားျပည္သူအပန္းေျဖရန္ Golden Gate Park , Presidio Park စသည့္ ပန္းျခံႀကီးေတြ ျဖစ္တည္လာသည္။ Presidio တြင္ ေရတပ္စခန္းတည္ေဆာက္ျပန္ေတာ့ စစ္သားေတြႏွင့္ မိသားစုဝင္ေတြ ထပ္ေရာက္လာျပန္သည္။ သည္လို တစစ ႀကီးထြားခဲ့ရာမွ ၁၈၅၀တြင္ လူဦးေရ ႏွစ္ေသာင္းခြဲရွိခဲ့ေသာ ဆန္ဖရန္စစၥကိုသည္ ေနာင္ႏွစ္ေလးဆယ္အၾကာ ၁၈၉၀တြင္ လူဦးေရသံုးသိန္းေက်ာ္အထိ တိုးပြားလာခဲ့၏။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတြင္ နံပါတ္(၈)အႀကီးဆံုးၿမိဳ႕ ျဖစ္ခဲ့သည္အထိ။ ဒါေတြက ၿမိဳ႕၏ ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့သည့္အခ်ိန္မ်ားေပါ့။ သို႔ေသာ္ မျမင္ႏိုင္သည့္ ကံၾကမၼာဆိုးမ်ားကို မေမွ်ာ္လင့္ပဲ ၾကံဳေတြ႕ရေသာအခါ ဆန္ဖရန္စစၥကိုသည္ ဗုန္းဗုန္းလဲခဲ့ရျပန္ပါသည္။

(ဆက္ရန္)